Xuân Vọng - Đỗ Phủ

Lúc Đỗ Phủ trở về huyện Phụng Tiên (nay là Bồ Thành, tỉnh Thiểm Tây) thăm gia đình cũng là lúc An Lộc Sơn khởi binh ở Phạm Dương (nay là Bắc Kinh ) đánh xuống Lạc Dương, Đồng Quan, thẳng đến Trường An. Ông mang vợ con theo đoàn người dân chạy loạn. Đến Khương Thôn, Đổ Phủ để gia quyến ở đó rồi một mình đi về phía bắc đến Linh Vũ, định tìm Túc Tông (Lý Hanh) vừa mới lên ngôi. Nhưng giữa đường, ông bị quân của An Lộc Sơn bắt, đưa về Trường An. Nhân lúc quân nhà Đường và quân nổi dậy đang đánh nhau, Đổ Phủ liều mạng vượt chiến tuyến, trốn khỏi. Dọc đường ông phải trải qua biết bao gian truân khổ ải mới tới được Phượng Tường (thuộc tỉnh Thiểm Tây).Trong khoảng thời gian từ tháng 11 năm 755 đến tháng 9 năm 757, ông liên tiếp cho ra đời hàng loạt những bài thơ bất hủ, như: Ai vương tôn, Bi Trần Đào, Ni Thanh Bản, Ai giang đầu, Hỷ đạt hành tại sở tam thủ, Thuật hoài, Khương thôn, Bắc chinh, Bành nha hành và Xuân vọng (757).
( TheoWikipedia)
 
Bài Thơ Xuân Vọng được Ông viết trong khoảng thời gian này.

      春 望                          Xuân Vọng
                 杜 甫                                    Đỗ Phủ

   國破山河在            Quốc phá sơn hà tại,
   城春草木深。        Thành xuân thảo mộc thâm.
   感時花濺淚，        Cảm thời hoa tiễn lê,
   恨別鳥驚心            Hận biệt điểu kinh tâm.
   烽火連三月            Phong hỏa liên tam nguyệt,
   家書抵萬金。        Gia thư để vạn kim.
   白頭搔更短，        Bạch đầu tao cánh đoản,
   渾欲不勝簪。        Hồn dục bất thăng trâm

- 勝 (Thăng) còn đọc là Thắng, có nghĩa là : lên, hơn, buộc, thắt, món trang sức cài trên đầu. Ở đây có nghĩa là Cài.
Thăng trâm là cài trâm.
      
Dịch Nghĩa
Nước bị tàn phá, núi sông vẫn còn đấy
Mùa xuân mà trong thành cây cỏ mọc âm u
Cảm thương thời thế hoa cũng rơi lệ
Oán hận biệt ly chim kinh sợ trong lòng
Lửa hiệu cháy liên tục ba tháng trời
Thư tin nhà, tựa như mười ngàn lạng vàng
Gãi đầu bạc thấy tóc càng thưa ngắn
Dù muốn cũng không thể cài trâm.
 
Dịch Thơ:

Nước bị phá núi sông vẫn đó
Thành đang xuân cỏ mọc như hoang
Cảm thương thời thế hoa buồn thảm
Thấy cảnh biệt ly chim ngỡ ngàng 
Lửa báo hiệu nhau ba tháng chẵn
Tin nhà đến được đáng ngàn vàng
Sờ lên đầu bạc lưa thưa tóc 
Có muốn cài trâm chẳng dễ dàng
                                       Quên Đi