Thứ Năm, 28 tháng 7, 2022

Lũng Tây Hành - Trần Đào

Người chinh phu đem thân ra chốn chiến trường sống chết chỉ cận kề trong gang tấc, không " túy ngọa sa trường " thì cũng " bạch đầu linh lạc " bâng khuâng thổi sáo chiều tàn biên khu, hay thảm hại hơn, lê lết tấm thân thương tật để tìm về quê hương ... Trong khi đó, ở nơi quê nhà người cô phụ luôn luôn mong mỏi hằng đêm khắc khoải mòn mỏi đợi chàng về. Có biết đâu rằng lắm khi chàng đã da ngựa bọc thây hay đã xương phơi ngoài chiến địa ... Chiến tranh bao giờ cũng tàn khốc và tàn nhẫn như thế cả, mời tất cả cùng đọc bài thơ Lũng Tây Hành của Trần Đào dưới đây sẽ rõ ...

        隴西行                         Lũng Tây Hành
                   陳陶                                    Trần Đào
誓掃匈奴不顧身, Thệ tảo Hung Nô bất cố thân,
五千貂錦喪胡塵。 Ngũ thiên điêu cẩm táng Hồ trần.
可憐無定河邊骨, Khả lân Vô Định Hà biên cốt,
猶是深閨夢裏人。 Do thị thâm khuê mộng lý nhân.

TRẦN ĐÀO 陳陶(812—888)Thi nhân đời Đường, tự là Tung Bá 嵩伯, tự hiệu là Tam Giáo Bố Y 三教布衣. Ông người đất Lĩnh Nam, lúc nhỏ từng du học đất Trường An, giỏi thi thư, nhưng thi mãi vẫn không đậu tiến sĩ, nên ẩn cư trong rừng núi, tu tiên, về sau không biết ra sao. Ông để lại mười thi quyển "Trần Tung Bá Thi Tập 陳嵩伯詩集. Trong Toàn Đường Thi《全唐詩》có trích đăng 2 quyển thơ của ông.

Lũng Tây : là vùng đất thuộc núi Lũng Sơn của tỉnh Cam Túc và Ninh Hạ hiện nay. Là vùng tranh chấp giữa Hung Nô và Hán.
Điêu Cẩm : Chỉ đoàn quân tinh nhuệ thiện chiến được trang bị quân trang quân dụng đầy đủ.
Vô Định Hà : Tên con sông thuộc một nhánh của sông Hoàng Hà, nằm ở phía bắc của tỉnh Thiểm Tây, là một chiến địa ngày xưa.

2. Nghĩa bài thơ :
Khúc hát Lũng Tây

Thề quét sạch giặc Hung Nô mà chẳng màng đến thân mình, nên năm ngàn quân thiện chiến phải chôn thây nơi đất Hồ. Khá thương thay, những nắm xương trắng bên bờ sông Vô Định vẫn còn là người trong mộng của các nàng chinh phụ ở chốn khuê phòng !
Chiến tranh là tàn nhẫn như thế đó. Ta hãy nghe những lời thơ trong Chinh Phụ Ngâm Khúc của Đoàn nữ sĩ sau đây :

Hẹn cùng ta: Lũng Tây nham ấy,
Sớm đã trông, nào thấy hơi tăm ?
và ...
     Những mong cá nước sum vầy,
Nào ngờ đôi ngả nước mây cách vời.

Khi khuyên Từ Hải quy hàng triều đình, Thúy Kiều cũng đã nhắc đến sự tàn khốc của chiến tranh trong "Năm năm hùng cứ một phương hải tần" của Từ Hải đã giết chết biết bao nhiêu là tướng sĩ của cả hai bên :

          Ngẫm từ gây việc binh đao,
Đống xương VÔ ĐỊNH đã cao bằng đầu.

Dịch Thơ

1/
Thề quét Hung Nô chẳng nệ thân,
Năm ngàn bỏ xác đất Hồ trần.
Khá thương xương trắng bờ Vô Định,
Vẫn cũng là người chinh phụ mong !

2/
Hung Nô thề quét chẳng màng,
Bên bờ Vô Định năm ngàn bỏ thây.
Khá thương xương trắng phơi đầy,
Vẫn người trong mộng tháng ngày đợi mong !
                                      杜紹德 Đỗ Chiêu Đức

***
     Khúc Hát Lũng Tây

- Dịch thất ngôn

Đã thề quét sạch lũ Hung Nô
Binh sĩ năm muôn ngã đất Hồ
Xương rũ bờ sông Vô Định trắng
Khuê phòng chinh phụ thảy hoài mơ

- Dịch lục bát

Đã thề quét sạch Hung Nô
Năm ngàn binh sĩ đất Hồ rã thây
Trắng sông Vô Định xương bầy
Lòng chinh phụ vẫn lắp đầy hoài mơ
                           Mai Thắng - 220725
***
      Khúc Hát Lũng Tây

I- Thể Thất ngôn:

Hẹn thề giết giặc giữ non sông
Dẫu phải hy sinh vẫn một lòng
Xương trắng chất chồng nơi cửa ải
Khuê phòng, chinh phụ mỏi mòn trông

II- Thể Lục Bát

Quyết thề giết giặc xâm lăng
Hy sinh thân xác xương tràn ải xa
Hung tin chẳng đến quê nhà
Khuê phòng, chinh phụ lệ nhòa đợi mong

III- Thể Song Thất Lục Bát

Chốn biên cương chàng thề giết giặc
Dấu hy sinh thân xác không màng
Nắm xương vô định sa tràng
Mỏi mòn, chinh phụ hai hàng lệ mong
                              Phương Hà phỏng dịch
***
            Bài Ca Lũng Tây

1)
Giặc Hung Nô, quét sạch, hy sinh
Tử trận năm ngàn lính chiến tranh
Thảm thiết lang quân xương trận mạc
Thương thay chinh phụ dạ chung tình...!

2)
           Giặc Hung, tử trận không màng
       Năm ngàn chiến sĩ sa tràng chất thây
            Nắm xương vô định trắng đầy
Ai người chinh phụ đêm ngày nhớ thương...?
                               Mai Xuân Thanh
                                    July 25, 2022
***
            Khúc Hát Lũng Tây

1/
Quét sạch Hung Nô há ngại gì
Năm ngàn binh tướng chẳng còn chi
Bên sông Vô Định xương chồng chất
Đâu nữa phòng khuê giấc mộng thì.

2/
         Diệt Hung Nô chẳng tiếc thân
   Năm ngàn chiến sĩ Hồ Trần phơi thây
          Trên bờ Vô Định xương đầy
Hết mong trở lại sum vầy người thương.
                                         Quên Đi
***
             Lũng Tây Hành

1/
Đánh đuổi Hung Nô quyết một lòng
Đất Hồ vùi lấp xác thương vong
Trắng bờ Vô Định xương chồng chất
Gối lẻ khuê phòng vẫn mỏi mong

2/
       Hung Nô quét sạch liều thân
Năm ngàn binh lính thây phân đất Hồ
      Trắng bờ Vô Định xương khô
 Sắt son chinh phụ vẫn cô phòng chờ
                                   Kim Phượng

***
                       Lũng Tây Hành

            Quyết lòng diệt sạch hung Nô
       Năm ngàn tướng sĩ đất Hồ phân thây
            Nắm xương Vô Định phơi bày
Khuê phòng chinh phụ đêm ngày mỏi mong
                                           Kim Oanh

Thứ Tư, 20 tháng 7, 2022

Chân

           Chân

Đôi khi giấc mộng vàng
Chợt đến rồi nhòa tan
Ta chẳng mơ vương thượng
Em không ước nữ hoàng
Vì tình luôn thắm thiết
Còn nghĩa mãi mênh mang
Hạnh phúc nào xa xỉ
Nhớ gì những trái ngang.
                       Quên Đi
***
             Ngỡ

Mây trên đỉnh núi vàng
Rớt xuống sông chiều tan
Khói toả mầu khinh bạc
Áo phai sắc huyễn hoàng
Hồn như đang lãng đãng
Lòng chợt thấy hoang mang
Đã biết đời hư ảo
Nên đành bước dọc ngang...
                Cao Mỵ Nhân
***
     Cô Giáo Trẻ

Tà áo lụa tơ vàng
Sân trường buổi học tan
Như mây trời sáng hạ
Tựa ánh nắng hôn hoàng
Cảm xúc vừa xao động
Tâm tình đã vướng mang
Mắt nhìn dường nhắn gởi
Lời hẹn chuyến đò ngang
                 Phương Hà
               (12/07/2022 )
***

Thứ Ba, 12 tháng 7, 2022

Xuất Tái Lương Châu Từ

 


     出塞凉州词                   Xuất Tái Lương Châu Từ

黃河遠上白雲間        Hoàng hà viễn thướng bạch vân gian
一片孤城萬仞山        Nhất phiến cô thành vạn nhận (*) san
羌笛何須怨折柳        Khương địch hà tu oán Chiết Liễu (*)
春風不度玉門關。    Xuân phong bất độ Ngọc Môn Quan
              王之渙                                         Vương Chi Hoán

Dịch Nghĩa:
              Bài Hát Lại Đến Lương Châu


Nhìn từ xa sông Hoàng Hà như vươn lên đến tận mây trắng trên không
Trên núi cao muôn trượng có một mảnh thành cô độc
Tiếng sáo người Khương thổi chi khúc nhạc buồn Chiết Dương Liễu
Gió xuân chẳng hề thổi tới ải Ngọc Môn.


(*) Chú thích:

- Nhận : 1 Nhận tương đương với 1 Trượng (Theo Từ điển trích dẫn: 1. (Danh) “Nhận”, nhà Chu 周 định 8 thước là một “nhận” (chừng sáu thước bốn tấc tám phân bây giờ)
- Khúc Chiết Dương Liễu thời xưa, phổ cho sáo, gợi nỗi buồn người đi chinh chiến hoặc kẻ xa nhà

Dịch Thơ

1/
Xa tít Hoàng Hà nối tiếp mây
Núi cao còn lại mảng thành nầy
Thổi chi khúc sáo buồn Dương Liễu
Ải Ngọc bao giờ xuân đến đây.

2/
           Hoàng Hà như chạm trời xanh
Núi cao muôn trượng mảnh thành đơn côi
         Chiết Dương khúc sáo chia phôi
     Ngọc Môn quan ải lâu rồi vắng xuân.
                                              Quên Đi
***
    Xuất Tái Lương Châu Từ

Hoàng Hà xa tít tầng mây trắng,
Đổ xuống thành côi núi ngút ngàn.
Tiếng sáo rợ Khương sao réo rắt,
Gió xuân chẳng đến Ngọc Môn Quan !
                          Đỗ Chiêu Đức
***
          Lại Đến Lương Châu 

1/
Xa ngắm Hoàng Hà vươn sát mây
Tường thành đơn độc đỉnh non này
Sáo Khương văng vẳng lời ai oán
Chẳng thấy xuân về ải Ngọc đây

2/
            Hoàng Hà xa trải liền mây
Đỉnh non một mảnh thành xây thuở nào
     Sáo Khương trổi khúc nghẹn ngào
   Gió xuân chẳng thấy len vào ải quan
                             Phương Hà phỏng dịch
***
        Lại Đến Lương Châu

1/
Hoàng Hà vươn đến tầng mây trắng
Muôn trượng núi cao đơn độc thành
Trổi khúc não nề chi Chiết Liễu
Gió xuân thôi chẳng Ngọc Môn quanh

2/
          Hoàng Hà xa chảy tận mây
    Núi cao trơ trọi thành nầy có hay
          Trổi chi Dương Liễu bi ai
Gió xuân đâu đã đoái hoài Ngọc Môn
                                   Kim Phượng
***
        Trở Lại Lương Châu

1)
Tít tắp Hoàng Hà tưởng giáp mây
Núi cao vạn trượng cổ thành xây
Bi ly khúc sáo sầu Dương Liễu
Ải Ngọc gió Xuân vắng ở đây

2)
          Hoàng Hà tít tắp chân mây
 Núi cao vạn trượng thành xây lâu rồi
       Chiết Dương Liễu sáo than ôi
Ngọc Môn quan ải bồi hồi vắng Xuân
                            Mai Xuân Thanh
                                June 25, 2022

***
      Lại Đến Lương Châu

        Hoàng Hà thăm thẳm mây trời
    Mảnh thành trơ trọi núi vời vợi cao
         Thổi chi Chiết Liễu buồn đau
Gió xuân chẳng thể vượt vào Ngọc Môn

                                                               Kim Oanh

***