PBN 68 | Như Quỳnh & Trường Vũ - Trăng Rụng Xuống Cầu

Ký Xuân - Vương Bột

      羈春                         Ký Xuân 

客心千里倦         Khách tâm thiên lý quyện,

春事一朝歸         Xuân sự nhất triêu quy.

還傷北園里         Hoàn thương bắc viên lý,

重見落花飛.        Trùng kiến lạc hoa phi.

             王勃                         Vương Bột

 

* CHÚ THÍCH:

Tác giả Vương Bột, quê quán miền bắc (Sơn Tây), con nhà gia thế, tuổi trẻ tài cao, được Bái Vương Lý Hiền vời vào phủ cho giữ việc tu soạn và rất tin dùng. Vì một bài thơ trách đùa con gà chọi của Anh Vương, vua Cao Tông nổi giận, sai trục xuất ông khỏi phủ. Ông đi chu du nhiều nơi ở phương nam, cuối cùng chết đuối trên đường đi Giao Chỉ thăm cha, lúc mới 26 tuổi…

Bài thơ trên đây làm lúc ông bị trục xuất khỏi Bái Vương Phủ đang chu du nơi đất Thục. Vốn dĩ muốn mượn cảnh trí thiên nhiên hùng vĩ của núi sông đất Thục để tiêu sầu, nhưng lòng quê nhớ về đất bắc vẫn canh cánh khôn nguôi.

- Ký Xuân 羈春:KÝ là Ở lại, giữ lại. Nên KÝ XUÂN có nghĩa là "Xuân đến mà vẫn phải ở lại nơi đất khách".

- Quyện 倦:là Mõi mệt, buồn chán.

- Xuân Sự 春事: là Chuyên mùa xuân. Ý chỉ Cảnh sắc chung quanh khi xuân về.

* NGHĨA BÀI THƠ:

   XUÂN Ở NƠI XA

Trên bước đường ngàn dặm, lòng người khách tha hương đã mõi mê chán ngán rồi. Trước mắt lại thấy cảnh trí của mùa xuân ập về nên lòng lại càng muốn về ngay quê nhà. Cảnh quê xưa ở phương bắc còn để lại nhiều thương cảm ở trong lòng, không biết đến bao giờ mới thấy lại được cảnh hoa rụng bay lả tả ở quê nhà đây.

Hoa rụng khi hoa đã tàn, xuân đã hết, cũng như tuổi trẻ rồi sẽ già đi, rồi sẽ giả từ cuộc sống nầy như hoa rơi rụng vậy, nhưng sẽ nhìn hoa rơi rụng ở đâu ? Ý của Vương Bột là muốn được nhìn hoa rơi rụng ở quê nhà, thâm ý của thi nhân là muốn được già được chết ơ quê hương hơn là bỏ thây nơi xứ lạ.

* DIỄN NÔM :

  XUÂN TRÊN ĐẤT KHÁCH

Ngàn dặm lòng quê mòn mỏi,

Xuân về một sớm nhớ thay,

Đất bắc quê xưa trông ngóng,

Ngàn trùng chỉ thấy hoa bay!.

Lục bát:

Mỏi mòn ngàn dặm lòng quê,

Xuân về một sớm tái tê nhớ nhà.

Thương về đất bắc quê xa,

Ngàn trùng chỉ thấy la đà hoa bay!

                 Đỗ Chiêu Đức diễn Nôm

***

Dịch Nghĩa: Xuân Xa Nhà

Trên con đường ngàn dậm, lòng khách cảm thấy mỏi mệt chán chường

Xuân đã trở về trong một sáng sớm

Nỗi đau buồn trở lại khi nhớ đến mảnh vườn thôn xóm nơi phương bắc

Muốn nhìn thấy lần nữa cánh hoa rụng bay bay trong vườn cũ ở quê nhà.

Dịch Thơ

 Xuân Xa Nhà

1/

Buồn chán cảnh đường xa 

Sắc xuân đến mọi nhà  

Nhớ vườn thôn đất bắc 

Cảnh hoa rụng la đà.

2/

Lòng khách đường xa chán nản thay

Dáng xuân vừa đến sáng nơi này

Nhớ về vườn cũ thôn phương bắc

Lại muốn được nhìn hoa phất bay.

3/

       Dặm ngàn dạ khách não nề 

  Sáng nay lần nữa xuân về nơi nơi  

         Nhớ sao thôn bắc xa vời  

Ước mong nhìn lại hoa rơi vườn nhà. 

                                        Quên Đi

***

        Xuân Nơi Xa

Dặm ngàn khách thấm mệt
Sáng sớm xuân đầy trời
Chạnh lòng nhớ phương bắc
Mong thấy nữa hoa rơi
                       Kim Phượng

 

 

 

 

Cảm thán đầu năm !

    Cảm thán đầu năm !

(Hạn vận : Ôi thôi rồi nồi xôi !)

Năm hổ đây rồi, thật hỡi ôi !
Đầu năm đầu tháng quả lôi thôi.
Anh em mới đó, quay lưng lại,
Bạn hữu vừa đây, trở mặt rồi.
Tình cũ, xem ra đà dứt nghĩa
Lợi nay, ngó lại hết chung nồi.
Chiến tranh chết chóc, dân là khổ.
Lý tưởng không qua "miếng thịt xôi" !
                                    Danh Hữu
                  Paris, sáng thứ hai 28.02.2022
***

Các Bài Thơ Họa:

       Ôi Thôi Rồi Nồi Xôi

Phong ba bão táp dậy than ôi
Gấu dữ xuống đồng họa chẳng thôi
Vuốt sắt vung ra đầy cảnh thảm
Thịt xương tuôn đổ khắp nơi rồi
Bánh mì có sẵn bao nhiêu ổ
Gạo thóc còn đây được mấy nồi
Đói khát tràn lan mong cứu giúp
Hơn vàng nếu được một mâm xôi.
                                       Quên Đi
***
   Quân Nga Đi Xâm Lược...

Xuân này con Cọp dữ chao ôi !
Xâm lược rõ ràng chết chóc thôi
"Hữu Nghi" quay lưng hòng lấn chiếm
"Láng Giềng" trở mặt đánh nhau rồi
Anh em chi nữa Nga chia đất
Tình bạn còn đâu gạo một nồi
Gây chiến tang thương dân vẫn khổ
Chiến tranh xáo thịt hẩm hiu xôi...!
                           Mai Xuân Thanh
                            March 04, 2022
***
     ÔI THÔI RỒI NỒI XÔI

Hổ thua xa gấu bà con ôi!
Thế giới ngả nghiêng chao đảo thôi
Những muốn an vui mà chẳng được
Càng mong nhàn tản cũng không rồi
TV trình chiếu xem rơi đũa
FB đưa lên ngó cháy nồi
Thiên hạ kháo nhau-e tận thế
Ngữ này dám chắc hẩm luôn xôi!
                          Thái Huy 3/02/22
***

Có Nên Phân Đoạn Một Bài Thơ?

Ngày nay, hầu hết các hậu sinh chúng ta khi làm một bài thơ, thường phân đoạn, mỗi đoạn 4 câu. Tôi đã từng hỏi nhiều người:

-  Tại sao khi làm một bài thơ, lại chia ra làm nhiều đoạn, mỗi đoạn thường có 4 câu?

Thế là tôi nhận được các câu trả lời:

- Thấy bài thơ sáng sủa, dễ đọc và đẹp hơn.

- Không biết, chỉ vì thấy người ta làm thế, nên làm theo.

Tất cả các câu trả lời đều có nội dung như thế.

Vậy việc phân đoạn có nguồn gốc từ đâu? Sao chỉ thấy ở Việt Nam ta mà không thấy ở Trung Hoa?

A- Nguồn Gốc Là Những Bài Tứ Tuyệt.

Sự thật việc chia đoạn một bài đều có nguyên nhân, có chủ ý, chứ không thể tùy tiện chia đoạn như thế.

Chúng ta đều biết, mỗi bài thơ Tứ Tuyệt đã đủ để diễn tả ý của Tác giả. Nếu thấy còn cảm xúc, các cụ nhà ta làm thêm một hay nhiều đoạn nữa, nhưng chừa khoảng cách với bài trước. Cứ như thế cho đến khi cạn ý.

Từ hình thức đó, các nhà thơ sau này cứ làm theo một cách rất ư là máy móc.

Để có sự khách quan, tất cả những thí dụ bên dưới, đều chụp lại từ những quyển sách đã ấn hành vào thập niên 1960 trở về trước:

Gió Thu của Tản Đà  

trích đoạn Nguyệt Cầm của Xuân Diệu  

Đà Lạt Đêm Sương của Quách Tấn 

trích đoạn Hủ Nho Lo Việc Đời của Tản Đà 

B- Những Bài Thơ có Thể Phân Đoạn

1-  Mỗi Đoạn Trong Bài Thơ Gieo Vần Khác Nhau:

trích đoạn bài thơ "Hai Cô Thiếu Nữ" của Nguyễn Thị Manh Manh

 

trích đoạn Chùa Hương của Nguyễn Nhược Pháp

trích đoạn Ông Đồ của Vũ Đình Liên   

2- Không gian, Thời gian ở mỗi Đoạn trong bài được thay đổi:

trích đoạn Xuân Về của Nguyễn Bính 

trích đoạn Nhớ Rừng của Thế Lữ 

3- Bài Thơ Lục Bát hay Song Thất Lục Bát được đổi Vận và Chuyển Ý. Đây chỉ là trường hợp bất khả kháng, khi tác giả thay đổi Vần gieo, hay chuyển đến một không gian hoặc thời gian khác:

Nhớ Dài của Anh Thơ 

trích đoạn Phong Thi của Tản Đà  

 

trích đoạn Cổng Làng của Bàng Bá Lân  

B- Những Dạng Thơ Không Thể Phân Đoạn

1- Đối với những bài thơ Liên Vận, hay ý thơ liên tục, thì không nên chia đoạn, vì vần câu dưới tiếp nối vần của câu trên, nếu chúng ta ngắt đoạn, như thế sẽ làm mất tính liên tục của bài thơ.

trích đoạn "Những Người Của Ngày Mai" Nguyễn Bính 

Hoàng Hôn - Lưu Trọng Lư   

2- Như Thơ Lục Bát hay Song Thất Lục Bát không nên Phân Đoạn. Nguyên tắc này người theo phái Thơ Cũ hay Thơ Mới đều tôn trọng:

trích đoạn Thề Non Nước của Tản Đà  

 

trích đoạn Người Hàng Xóm của Nguyễn Bính    

trích đoạn Sứ Giả của Lưu Trọng Lư  

4- Ngoài ra khi bài thơ không hề Liên Vận, nhưng ý các câu liên kết chặt chẽ, cũng không thể ngát đoạn thành mỗi đoạn 4 câu, làm như thế ý thơ sẽ bị rời rạc.

Về Quê của Thanh Tịnh  

trích đoạn "Tiếng Súng Đêm Xuân" của Nguyễn Vỹ   

4- Bài Thơ Độc Vận

trích đoạn Tết Đoan Ngọ Hay Tết Dị Đoan của Tú Mỡ  

C- Kết Luận

Qua những trình bày bên trên, việc phân đoạn một bài thơ của các bậc Tiền Bối đều có lý do, có mục đích cụ thể. Sự phân đoạn được diễn biến theo Ý, Vần của từng đoạn trong một bài thơ.

Chứ không như chúng ta, phân chia bài thơ một cách khá tùy tiện, và máy móc, cho dù đó là một bài thơ Lục Bát, hay một bài Thơ Mới liên vận.

Việc tùy hứng này đã khiến sự êm ái của bài thơ gieo vần theo cách Liên Vận bị đứt khoảng. Giống như một chiếc xe đang chạy phon phon trên đường, bất thần bị ngăn lại. Thơ không chỉ đọc suôn, mà là thưởng thức, giống như ta đang thưởng thức một bản nhạc, đang giữa chừng bị vấp hay nhịp bị chỏi, lúc đó người nghe sẽ cảm thấy thế nào là mất hứng.

Nếu Thơ biết nói, có lẽ chúng sẽ buồn biết mấy!!!

Huỳnh Hữu Đức

Liên Khúc Gái Xuân | Asia 60 | Trung Tâm Asia

Giang Tuyết Tranh Thơ

Mỗi lần đọc bài thơ Giang Tuyết của Liễu Tông Nguyên, tôi đều muốn dịch. Cô độc, lạnh lùng và vắng lặng. Đã bao lần dịch rồi bỏ vì chưa thể hiện hết những gì mình nghĩ.

Mừng Sinh Nhật Thầy Mai Lộc

 
MỪNG SINH NHẬT THẦY
• Thầy MAI LỘC - lần thứ 82 ngày 12/3/2022

Gió giữa xa ngàn tản quyện mây
Hồn quê trở thức dậy tim thầy
Câu vần diễn lại màn khao khát
Kỷ niệm quay về nỗi luyến vây
Bảng nhớ trò thương tình dẫn dạy
Trường yêu bạn mến thảo sum vầy
Nơi miền viễn xứ ngân lời giảng
Hội chuỗi tâm đồng gửi phút giây.
                               Mai Thắng
                                   220312
***​
Các Bài Thơ Họa

MỪNG SINH NHẬT THẦY

Quê người ngàn dặm gió vờn mây,
Chạm ngõ tháng ba nhớ đến Thầy.
Sinh nhật tám hai thi tứ bủa,
Tuổi đời bách tuế ước mơ vây.
Lão đương ích tráng luôn như thử,
Hạc phát hồng nhan mãi được vầy.
Viễn xứ hồn quê ai chẳng nhớ...
Mong Thầy vui trọn phút giờ giây !...
                            Đỗ Chiêu Đức
                              03-07-2022
***
SAO QUÊN
Họa vui: Mừng Sinh Nhật Thầy

Cao sơn xanh biếc quyện chân mây
Thơ thẩn dung dăng mợ với thầy
Cũng đoạn đường xưa tình thể đượm
Trên con dốc cũ cảnh như vây
Lời anh to nhỏ thương luôn đấy
Tiếng bậu ê a nhớ mãi vầy
Tám chục lẻ hai ừ vẫn thế
Sao quên được nhỉ nhắc từng giây.
                     Thái Huy 3/07/22 ​
***
Mừng Thọ 82, Sinh Nhật Thầy Mailoc
                           (12/03/2022)

Vạn trùng hải lý ngút chân mây...
Sinh Nhật nào quên chúc thọ Thầy...
Lai láng hồn thơ mưa xối xả...
Tuôn trào mắt lệ gió cuồng vây
Bảng đen trò cũ nay xa vắng
Phấn trắng trường xưa thuở hiệp vầy
Xứ sở còn vang lời giảng dạy
Quê người chạnh nhớ tưởng từng giây...!
                       Mai Xuân Thanh
                         March 07, 2022
***
    ​BÀI MỪNG SINH NHẬT

Ngang Thi Viên thấy những bè mây
Thả lỏng vầng dương sáng chốn Thầy
Chạnh nhớ một thời quên pháo nổ
Thành thương ngàn thủa ngắm thơ vây
Ngẫm tình xa xứ mừng tin đó
Trọng bạn lưu vong kính lễ vầy
Sinh Nhật Giáo Sư ngày rực rỡ
Mười hai tháng March đẹp từng giây...
                        Hawthorne 7 - 3 - 2022
                             CAO MỴ NHÂN
***
Mừng Thọ Thầy Mai Lộc

Nắng xuân tỏa sắc rực trời mây
Mừng tuổi tám hai đến với Thầy
Chẳng rượu gieo vần câu thọ gởi
Không quà dụng chữ nghĩa tình vây
Trời tây xứ khách sao vui tụ
Đất tổ quê cha ước họp vầy
Lời chúc ngày sinh nơi cố quận
Mong Thầy sức khỏe mỗi từng giây.
                                    Quên Đi
***
CHÂN DUNG NHÀ THƠ
(Ký họa chân dung anh ML)

Làm thơ dốc núi với am mây
Phong thái ung dung đậm chất Thầy
Tâm trạng dường luôn trầm tĩnh lắng
Nỗi buồn như thể nhẹ nhàng vây
Thâm trầm, chín chắn, không sôi nổi
Điềm tĩnh, an nhiên, chẳng rộn vầy
Bát thập thêm hai còn đẹp lão
Đường đời thanh thản bước từng giây
                                 Phương Hà
                                (08/03/2022)

Thơ Tranh "Đoản Khúc Xuân"

 

Ôi Thôi Rồi Nồi Xôi

    Cảm thán đầu năm !
(Hạn vận : Ôi thôi rồi nồi xôi !)

Năm hổ đây rồi, thật hỡi ôi !
Đầu năm đầu tháng quả lôi thôi.
Anh em mới đó, quay lưng lại,
Bạn hữu vừa đây, trở mặt rồi.
Tình cũ, xem ra đà dứt nghĩa
Lợi nay, ngó lại hết chung nồi.
Chiến tranh chết chóc, dân là khổ.
Lý tưởng không qua "miếng thịt xôi" !
                                    Danh Hữu
***
     Ôi Thôi Rồi Nồi Xôi

Phong ba bão táp dậy than ôi
Gấu dữ xuống đồng họa chẳng thôi
Vuốt sắt vung ra đầy cảnh thảm
Thịt xương tuôn đổ khắp nơi rồi
Bánh mì có sẵn bao nhiêu ổ
Gạo thóc còn đây được mấy nồi
Đói khát tràn lan mong cứu giúp
Hơn vàng nếu được một mâm xôi.
                                    Quên Đi
***
Qua "Cảm Thán Đầu Năm"

Xuân này con Cọp dữ chao ôi !
Xâm lược rõ ràng chết chóc thôi
"Hữu Nghi" quay lưng hòng lấn chiếm
"Láng Giềng" trở mặt đánh nhau rồi
Anh em chi nữa Nga chia đất
Tình bạn còn đâu gạo một nồi
Gây chiến tang thương dân vẫn khổ
Chiến tranh xáo thịt hẩm hiu xôi...!
                             Mai Xuân Thanh
***
      ÔI THÔI RỒI NỒI XÔI
                     Họa

Hổ thua xa gấu bà con ôi!
Thế giới ngả nghiêng chao đảo thôi
Những muốn an vui mà chẳng được
Càng mong nhàn tản cũng không rồi
Tivi trình chiếu xem rơi đũa
FB đưa lên ngó cháy nồi
Thiên hạ kháo nhau-e tận thế
Ngữ này dám chắc hẩm luôn xôi!
                       Thái Huy 3/02/22

Mừng Sinh Nhật Mai Xuân Thanh

Sinh Nhật Ngồi Một Mình

Sinh Nhật mời ai đối ẩm tôi
Một mình lặng lẽ bóng chiều rơi
Tháng Ba sắp tới, ngày Hai đó
Lễ Tết đà qua, tuổi hạc rồi
Phận hẫm nào hay thơ xướng họa
Thân gầy có biết rượu đầy vơi...?
Nay già chống gậy nương con cái
Mái tóc hoa râm tựa cửa ngồi...
                          Mai Xuân Thanh
***
         Sinh Nhật Mừng

Xuân Thanh bảy bó mấy thêm rồi?
Nay chúc mừng nhe thoải mái vui
Với rượu thứ sang-huynh cứ uống
Còn bia đây lạnh-tớ xin bồi…
Để khơi hưng phấn phần Thơ Thẩn
Và giúp tỉ tê cảnh múa đôi
Bạn sẽ nhìn đời bằng sức Cọp
Hết than độc ẩm mỗi mình tôi!
                     Thái Huy 2/19/22
***
Mừng Sinh Nhật Mai Xuân Thanh

Ngày 2 tháng tới cũng gần rồi
Kỷ niệm ngày sinh của Bạn tôi
Đây đó hai phương tình chẳng nhạt
Đông tây mấy vận nghĩa không thôi
Dùng trà thế rượu nâng ly chúc
Mượn giả làm chân đối diện bồi
Thọ Tỷ Nam Sơn mừng quý hữu
Vào xuân sinh nhật há đơn côi.
                                  Quên Đi
***
       Bài Thơ Họa
HAPPY BIRTHDAY BẠN HIỀN .

Một mình suy ngẫm sinh nhật tôi
Giữa đám hoa xuân tờ lịch rơi
Tháng March ngày Two thương mến đó
Năm Dần, vía Cọp nhất trời rồi
Chúc mừng năm mới vui mạnh mãi
Hoạ xướng tuổi vàng viết chẳng vơi
Bảy chục niên dư quên chuyện lão
Mai Thanh Xuân thọ hưởng yên ngồi ...
                      Hawthorne 20 - 2 - 2022
                            CAO MỴ NHÂN
***