Ký Xuân - Vương Bột

      羈春                         Ký Xuân 

客心千里倦         Khách tâm thiên lý quyện,

春事一朝歸         Xuân sự nhất triêu quy.

還傷北園里         Hoàn thương bắc viên lý,

重見落花飛.        Trùng kiến lạc hoa phi.

             王勃                         Vương Bột

 

* CHÚ THÍCH:

Tác giả Vương Bột, quê quán miền bắc (Sơn Tây), con nhà gia thế, tuổi trẻ tài cao, được Bái Vương Lý Hiền vời vào phủ cho giữ việc tu soạn và rất tin dùng. Vì một bài thơ trách đùa con gà chọi của Anh Vương, vua Cao Tông nổi giận, sai trục xuất ông khỏi phủ. Ông đi chu du nhiều nơi ở phương nam, cuối cùng chết đuối trên đường đi Giao Chỉ thăm cha, lúc mới 26 tuổi…

Bài thơ trên đây làm lúc ông bị trục xuất khỏi Bái Vương Phủ đang chu du nơi đất Thục. Vốn dĩ muốn mượn cảnh trí thiên nhiên hùng vĩ của núi sông đất Thục để tiêu sầu, nhưng lòng quê nhớ về đất bắc vẫn canh cánh khôn nguôi.

- Ký Xuân 羈春:KÝ là Ở lại, giữ lại. Nên KÝ XUÂN có nghĩa là "Xuân đến mà vẫn phải ở lại nơi đất khách".

- Quyện 倦:là Mõi mệt, buồn chán.

- Xuân Sự 春事: là Chuyên mùa xuân. Ý chỉ Cảnh sắc chung quanh khi xuân về.

* NGHĨA BÀI THƠ:

   XUÂN Ở NƠI XA

Trên bước đường ngàn dặm, lòng người khách tha hương đã mõi mê chán ngán rồi. Trước mắt lại thấy cảnh trí của mùa xuân ập về nên lòng lại càng muốn về ngay quê nhà. Cảnh quê xưa ở phương bắc còn để lại nhiều thương cảm ở trong lòng, không biết đến bao giờ mới thấy lại được cảnh hoa rụng bay lả tả ở quê nhà đây.

Hoa rụng khi hoa đã tàn, xuân đã hết, cũng như tuổi trẻ rồi sẽ già đi, rồi sẽ giả từ cuộc sống nầy như hoa rơi rụng vậy, nhưng sẽ nhìn hoa rơi rụng ở đâu ? Ý của Vương Bột là muốn được nhìn hoa rơi rụng ở quê nhà, thâm ý của thi nhân là muốn được già được chết ơ quê hương hơn là bỏ thây nơi xứ lạ.

* DIỄN NÔM :

  XUÂN TRÊN ĐẤT KHÁCH

Ngàn dặm lòng quê mòn mỏi,

Xuân về một sớm nhớ thay,

Đất bắc quê xưa trông ngóng,

Ngàn trùng chỉ thấy hoa bay!.

Lục bát:

Mỏi mòn ngàn dặm lòng quê,

Xuân về một sớm tái tê nhớ nhà.

Thương về đất bắc quê xa,

Ngàn trùng chỉ thấy la đà hoa bay!

                 Đỗ Chiêu Đức diễn Nôm

***

Dịch Nghĩa: Xuân Xa Nhà

Trên con đường ngàn dậm, lòng khách cảm thấy mỏi mệt chán chường

Xuân đã trở về trong một sáng sớm

Nỗi đau buồn trở lại khi nhớ đến mảnh vườn thôn xóm nơi phương bắc

Muốn nhìn thấy lần nữa cánh hoa rụng bay bay trong vườn cũ ở quê nhà.

Dịch Thơ

 Xuân Xa Nhà

1/

Buồn chán cảnh đường xa 

Sắc xuân đến mọi nhà  

Nhớ vườn thôn đất bắc 

Cảnh hoa rụng la đà.

2/

Lòng khách đường xa chán nản thay

Dáng xuân vừa đến sáng nơi này

Nhớ về vườn cũ thôn phương bắc

Lại muốn được nhìn hoa phất bay.

3/

       Dặm ngàn dạ khách não nề 

  Sáng nay lần nữa xuân về nơi nơi  

         Nhớ sao thôn bắc xa vời  

Ước mong nhìn lại hoa rơi vườn nhà. 

                                        Quên Đi

***

        Xuân Nơi Xa

Dặm ngàn khách thấm mệt
Sáng sớm xuân đầy trời
Chạnh lòng nhớ phương bắc
Mong thấy nữa hoa rơi
                       Kim Phượng