Nhà Văn An Nam Khổ Như Chó

"Nhà văn An Nam khổ như chó"

        Ông Nguyễn Vỹ nói thế, bị một người bạn bắt bẻ: Ông nói thế là làm nhục nhà văn! Sao lại so sánh ví von như thế! Nguyễn Vỹ trả lời: Có mà con chó nó tự ái, nó thấy nhục thì có!!!

        Thử điểm lại cuộc sống các nhà văn từ hồi đó đến giờ xem sao . Vũ Trọng Phụng nghèo, thèm một miếng bít tết mà không có ! Nam Cao và Nguyên Hồng cũng chẳng hơn gì ! Nguyễn Bính sống lang thang nhờ bạn và chơi với :

                                                Từ thuở về đây tớ vẫn nghèo
                                                Bạn bè chỉ có gió trăng theo

Cuộc sống của Kiên Giang Hà huy Hà cũng được mô tả là khó khăn lắm !

        Nhưng mà quí vị chỉ nói đến cái khổ về vật chất thôi :

                                        Mỗi lần cầm bút nói văn chương
                                        Nhìn đàn chó đói gặm trơ xương
                                        Và nhìn chúng mình hì hục viết
                                        Suốt mấy năm trời kiết vẫn kiết

Ít thấy ai nói đến cái khổ về tinh thần ! Thế thì Nguyễn Vỹ nói đúng đấy ! Con chó nào có nỗi khổ về tinh thần ! Nay tôi xin sửa lại : “ Nhà văn An Nam khổ hơn chó “ . Hẳn là khổ hơn rồi ! Mặc cho cụ Cố Hồng nói : Biết rồi, khổ lắm,nói mãi .  Tôi cứ nói mãi về nỗi khổ trăm chiều của các nhà văn !

        Nhà văn cô đơn , không buồn bực sao được khi bài viết của mình rơi vào thinh không !  Số Đỏ được người ta đọc ngấu nghiến, đọc ồn ào nhưng chỉ coi như là hoạt kê, tếu táo, như vậy là người ta chưa “ biết rồi “.  Đức Phật nói : Tự giác, giác tha , giác hành viên mãn !  Đã “biết rồi “ thì phải hành động sao cho đừng “ khổ lắm “  mãi nữa !

        Tới thời loạn ly, thời đấu đá nhau thì nhà văn càng khổ ! Nhưng có những nhà văn càng sướng (!) . Nhưng những trí thức coi các quan lớn văn nghệ không phải là nhà văn. Những ông chủ tịch này, trưởng ban nọ, hội trưởng kia … và những tướng tá nhà văn bị người ta đánh giá là viết lách chẳng ra hồn ! Người ta sợ mà đăng bài của mấy ông . Đặc biệt là nhuận bút của mấy ông cao ngất trời ! ..., được “  hầu hết các báo đăng, nhuận bút gấp mấy chục lần người thường !!! Một món tiền khổng lồ ! Không ai tưởng tượng nổi !!! Cuộc sống thì khỏi nói, một biệt thự nghênh ngang với vườn hoa đầy kỳ hoa dị thảo .

Ai dám bảo nhà văn khổ . Phải cụ Phạm Duy Tốn còn sống thì chắc viết : Trong khi ngài vỗ đùi sảng khoái vì ngắm hoa nở đẹp thì … lính lác đói ăn và sốt rét .  Ngài không gọi :  “Điếu mày “  nhưng có kẻ chạy nhanh lại phục vụ cà phê, thuốc lá !

        Các nhà văn Hoàng Tộc sống cuộc đời Vương Giả như thế . Còn các “ nhà văn cùng đinh “ thì ông Nguyễn Vỹ ơi : Vũ Trọng Phụng thèm miếng bít tết cho tới chết, Kiên Giang chết vì đói , Sơn Nam chết vì không rượu, Vũ Hoàng Chương chết vì vắng bóng ả Phù Dung !

        Nỗi khổ về tinh thần của nhà văn còn gấp bội nỗi khổ về vật chất ! Chẳng bút nào tả xiết nỗi cay đắng,oán hờn của nhà văn . Phùng Quán đi câu cá trộm, Nguyễn hữu Đang chắt bóp từng bao thuốc lá để đổi những con cóc, Hữu Loan chở đá rách vai, Nguyên Hồng trở lại Thái Nguyên với núi rừng bạc mầu  …

        Tôi xin hỏi quí vị : Khi người ta xếp hàng mỏi chân để mua những thứ hàng chẳng ra gì, khi người ta đấu đá nhau để được những cuốn sổ cung cấp, những tem phiếu thì người ta sướng hay khổ . Tôi nghĩ rằng có nhiều tâm trạng ngậm ngùi … thao thức … khi phải nghe lệnh trên .  Phùng Quán, Trần Dần đã đổ hết lỗi cho bà Thuỵ An,người mà trước đó hai chàng coi như thần tượng ! Nguyễn công Hoan, Hoài Thanh hẳn trước kia đã từng kính ngưỡng cụ chủ bút báo Tiếng Dân, tác giả Chương Dân Thi Thoại . Nhưng bây giờ thì Hoài Thanh phán : Giấy mực đâu thừa để cho ông ấy viết . Còn Nguyễn công Hoan khi nghe Phan Khôi viết Tự Thọ :

                                                  Thọ ta ta chúc chứ cần ai

Thì phang ngay cho những câu ác độc :

                                                  Nhắn bảo Phan Khôi khốn kiếp ơi
                                                  Thọ mi mi chúc chứ cần ai
                                                  Văn chương đù mẹ thằng cha bạc
                                                  Tiết tháo tiên sư cái mẽ ngoài

Ôi ! Tác giả Bước Đường Cùng, Tấm Lòng Vàng sao nỡ viết như thế . Ông và Hoài Thanh, tác giả Thi Nhân Việt Nam là những người tôi vốn thích . Không hiểu khi mạt sát Phan Khôi như thế các vị có tâm tư gì (!) . Nghe nói người ta còn bắt Thế Lữ chửi nữa , nhưng … không biết làm sao không có bài của Thế Lữ mà có bài của vợ ông (?)

        Ôi ! Trong thời kỳ tâm hồn con người đảo lộn , thật khó mà nói : ai khổ hơn chó ? , ai khổ như chó ? ai sướng hơn vua ?

        Ôi ! Một thời gió bụi đã qua nhưng tôi vẫn muốn kể chuyện các nhà văn nghèo khổ .

                                        Nếu chữ hy sinh có ở đời
                                        Tôi muốn nạm vàng muôn khổ cực  (1)

Để vinh danh các nhà văn này .

C.D.M.

(1) – Thơ Hồ Dzếnh