Chủ Nhật, 5 tháng 9, 2021

Tưởng Nhớ Cụ Nguyễn Đình Chiểu


Vân tiên, vân tiển, vân tiên
Cho tôi một tiền, tôi kể Vân tiên
(Ca dao)

Đáp lời anh Hữu Lộc, đề nghị tôi dẫn khởi bài thơ cảm hứng về cụ Nguyễn Đình Chiểu, nhân dịp cụ được UNESCO và danh sĩ 4 nước châu Á: Nhật Bản, Đại Hàn, Ấn Độ và Thái Lan vinh danh và kỹ niệm 200 năm ngày sinh của cụ: 1.7.2022 tại quê hương cụ ở Bến Tre.

            Ngậm Ngùi

Số phận sao rơi xuống một người?
Rõ là định mệnh khéo trêu ngươi!
Tài năng chưa kịp, đời thi thố
Ý chí không sờn, dạ tốt tươi.
Mắt dẫu mù lòa, lòng vẫn sáng
Tay tuy quờ quạng, óc khôn lười.
Thi ca, để lại, dành con cháu:
Ngẩng mặt nhân gian, góp tiếng cười!
                             Danh Hữu

Vài nét về cụ Nguyễn Đình Chiểu:

Cụ xuất thân gia đình nhà nho hiếu học, ông nổi tiếng thông minh từ bé. Năm 12 tuổi, vì thời thế loạn lạc ông được cha gửi ra Huế để học tập và sinh sống. Đến năm 19 tuổi Nguyễn Đình Chiểu quay lại Gia Định và tiếp tục sự nghiệp học tập của mình, ba năm sau đó (1843) ông thi đỗ tú tài ở trường thi Gia Định.

Năm 1847, ông trở lại Huế để chờ thi khoa Kỷ Dậu 1849. Chưa kịp thi thì ông nhận được tin mẹ mất nên quyết định bỏ thi để về quê chịu tang mẹ. Trên đường đi, vì quá đau buồn nên ông đã khóc rất nhiều, thêm nữa là vì đường xá xa xôi, thời tiết thất thường ông đã bị ốm nặng rồi bị mù cả hai mắt. Mặc dù đã được một vị danh y hết sức cứu chữa nhưng vẫn không khỏi được. Trong thời gian chữa bệnh, ông cũng đã được vị danh y này truyền dạy nghề thuốc.

Sau khi về quê chịu tang mẹ một thời gian, năm 1851, dù đôi mắt đã mù nhưng Nguyễn Đình Chiểu vẫn mở trường dạy học, bốc thuốc chữa bệnh cho dân và sáng tác thơ văn. Tài năng và đức độ của ông đã vang khắp lục tỉnh Nam Kỳ.

Sau khi một số tỉnh Nam Kỳ bị Pháp chiếm đóng đô hộ, dù không trực tiếp cầm gươm ra trận nhưng bằng ngòi bút của mình đã tham gia vào phong trào yêu nước, bàn mưu tính kế chống giặc. Ông sáng tác những bài thơ, bài hịch phục vụ cho kháng chiến, động viên khích lệ tinh thần chiến đấu chống ngoại xâm của nhân dân ta.

Giặc Pháp chiếm đóng toàn bộ 6 tỉnh Nam Kỳ, Nguyễn Đình Chiểu chạy về quê vợ ở Cần Giuộc, sau đó lại đến Ba Tri. Tại đây ông tiếp tục dạy học, bốc thuốc và sáng thơ văn yêu nước cho đến ngày qua đời (1888).

Các tác phẩm của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu mang nhiều giá trị nhân văn, chuyển tải thông điệp nhân nghĩa, đạo đức làm người, khơi dậy lòng yêu nước thương dân, ca ngợi tinh thần anh dũng vì nước vì dân và sự hy dũng liệt của các nghĩa sĩ Nam Bộ đương thời.

Hầu hết các tác phẩm chính của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đều được sáng tác bằng chữ Nôm. Tập thơ đầu tiên và cũng là tập thơ nổi tiếng nhất của ông là Lục Vân Tiên .Đây là tác phẩm tiêu biểu nhất trong sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu.

Ngoài ra ông còn sáng tác một số tác phẩm phản ánh chân thực về thời kỳ đau thương của đất nước và tố cáo tội ác của xâm lược như Chạy giặc, Ngư tiều y thuật vấn đáp, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Mười hai bài thơ và bài văn tế Trương Định (1864),Mười bài thơ điếu Phan Tòng (1868),Văn tế nghĩa sĩ trận vong lục tỉnh (1874),Hịch kêu gọi nghĩa binh đánh Tây…
***
Các Bài Họa:

Ông Già Ba Tri - Một Bậc Kỳ Nhân

Miền Nam "kẻ Sĩ" biết bao người...
Danh tiếng văn thơ há dễ ngươi...!
Nhân kiệt địa linh đồng lúa tốt
Cụ Đồ Đình Chiểu cuộc đời tươi
Tuy mù, chữ hiếu, lòng lo lắng...
Vẫn sáng, từ tâm, dạ ngại lười...!
Tác phẩm để đời đem giảng dạy
" Vân Tiên, Bùi Kiệm " học vui cười...?
                     Mai Xuân Thanh
                       August 07, 2021
***
          Gương Trong

Số mệnh sao mà ác nghiệt ngươi!
Cụ Đồ Chiểu hỡi! Khóc thương người!
Mù loà cuộc sống hiên ngang bước
Khổ cực nhà thơ ngạo nghễ cười.
Văn tế nghĩa quân bài hịch vợi
Vân Tiên tác phẩm đóa hồng tươi.
Trung trinh hiếu đạo lòng son giữ
Lịch sử gương trong gửi kẻ lười
                                Mailoc
                                 8-7-21
***
Đồ Chiểu Mãi Nhớ Người

Văn hoá Việt Nam mãi nhớ người
Cụ Đồ Đình Chiểu đóa hoa tươi
Mặc dù khiếm thị lòng luôn mở
Dẫu bị gian nan dạ vẫn cười
Ý chí kiên cường không bất khuất
Tài năng vượt trội chẳng chây lười
Gái trai học lấy lời vàng ngọc *
Xử thế cho đời…..kẻo hổ ngươi!
                            songquang
                             20210808
***
         Lời vàng Ngọc

“ Trai thời trung hiếu làm đầu
Gái thời tiết hạnh là câu trao mình”

Gương Sáng Cụ Đồ Chiểu

Đồ Chiểu, dân Nam nhớ mãi người
Tấm gương trung nghĩa vạn đời tươi
Dẫu thân khiếm thị, ung dung sống
Mặc cảnh gian truân, nhẹ nhõm cười
Dùng bút dạy răn điều chính trực
Dưỡng tâm bài bác thói trây lười
Nêu cao đạo lý, lòng yêu nước
Khiến kẻ ươn hèn phải hổ ngươi
                            Phương Hà
                           (08/08/2021)
***
        Mạnh Trạch (*)

Tương lai như đã hé môi cười
Số mệnh trêu đùa khéo dể ngươi
Mẹ mất công danh đành bỏ dở
Mắt mù ý chí chẳng chai lười
Mở trường đứng lớp đây Đồ Chiểu
Dạy nghĩa gieo nhân dạ sáng tươi
Mạnh Trạch tiếng thơm lưu sử sách
Cả đời trung hiếu rạng gương Người
                                       Quên Đi
(*) Tên Tự của cụ Đồ Chiểu
***
Nguyễn Đình Chiểu Người Là Ai!?

Nguyễn Đình Chiểu cụ chính là người
Chẳng thể xem thường chớ dể ngươi
Số phận an bài lời khẳng khái
Cây đời tồn tại cội xanh tươi
Nhuốm phong sương ngại gì tăm tối
Trải dặm trường đâu dễ nhác lười
Thi phẩm còn đây truyền hậu thế
Ngàn năm con cháu rạng môi cười
                           Kim Phượng
***
      Nhớ Nguyễn Đình Chiểu 

Trêu ngươi số phận kiếp con người,
Bóng quáng nhưng lòng chẳng hổ ngươi.
"Vấn đáp Ngư Tiều" truyền y thuật,
"Dương Từ-Hà Mậu" khuyến vui tươi.
"Lục Vân Tiên" đó rao nhân nghĩa,
"Kiều Nguyệt Nga" đây ghét biếng lười.
Văn tế "Trận Vong" cùng "Nghĩa Sĩ"...
Tấm lòng yêu nước khổ luôn... cười!
                              Đỗ Chiêu Đức
                                 08-10-2021
***
             Ngậm Ngùi

Muôn sau thế hệ nhớ ơn người
Lỗi lạc đức tài há dể ngươi
Từ Lục Vân Tiên-luôn rực sáng
Tới Hồn Tử Sĩ(*) mãi khoe tươi
Chẳng là đại sĩ-rồi khoe mẽ
Không phải tham quan-bị nhiếc lười
Nhưng chỉ một lòng yêu đất nước
Hưu non bệnh tât vẫn vui cười.

(*) Xin hiểu tạm ý của bài văn tế.
                            Thái Huy 
                              10/8/21

 

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét