Truyền Thống Ca Múa Của Việt Nam

 

 

          Sử sách Việt Nam , từ thời Lý trở về trước , không thấy nói tới ca múa .

    Tới thời Trần , sau khi đánh thắng quân Nguyên , vua tôi mở hội ăn mừng : có ca múa.

Người ta dùng dùi trống và mo nang để diễn ! Một số sử gia sau này chê là thô bỉ

    Tới đầu Lê , một lần vua tôi về thăm đất cũ Lam Sơn . Dân chúng hai bên đường múa Rí Ren để đón mừng . Tể tướng Lê Sát cho là dâm bôn ! Ra lệnh cấm !  Cái điệu Rí Ren này nó múa Nam Nữ quấn xoắn xít vào nhau ( có lẽ giống điệu Bướm Vờn Hoa của người Miên chăng ? )

    Sau này ít thấy nhắc tới . Tôi tìm trong những lễ hội ở Đền Chùa ( có lẽ vào cuối Lê đầu Nguyễn và có lẽ hát nhiều hơn múa ) . Những điệu múa dài , có bài bản , không đứt khúc thì e rằng có từ thời Tây !!! Tôi nghĩ rằng trong bài múa dài thì phải lấy trống làm chính . Người ta không thể lấy sáo và kèn làm nòng cốt cho bài múa ! Trừ người Mèo lấy khèn làm nên cho điệu xòe ( xòe tiếng Thái là múa , có lẽ người ta bắt chước điệu múa của con công chăng ?)

    Người Việt có cái trống duy nhất dành cho múa là cái trống cơm ! Thú vị thay ! Người Miên cũng chơi trống này , nhưng khác là người Việt để trống nằm ngang bụng và hai tay vỗ mặt trống hai bên . Còn người Miện để trống dọc và vỗ tay xuống . ( về sự liên hệ Miên - Việt tôi có viết cả trăm trang , xin trình diện quý vị vào một dịp khác  )

    Trở lại sân đình , trong một lễ hội ta thấy có những điệu múa , người ta vừa đi lượn vừa hát . Nhóm thứ nhất hát : Cái nạo thế sừ là cái sự thế nào ? Nhóm kia lấy linga và yoni đâm vào nhau rồi hát : Cái nạy thế sừ là cái sự thế này !!! Hoặc trong một lễ hội khác người ta vừa đi vừa hát : lấy linga đâm vào yoni : Linh tinh tinh tình phooc . Những động tác này rất đơn sơ , không thể gọi là một bài múa . Ta cũng chỉ thấy ở một số rất ít làng nên không thể dùng chữ truyền thống ở đây . Các nhà khảo cứu sau này gọi những lễ hội đó là lễ hội phồn thực !

    Khi nhà Nguyễn lập triều đại mới ở Huế . Ta thấy âm nhạc và vũ khúc có ảnh hưởng ngoại tộc nhiều … như Chiêm Thành và Hoa tộc …  Vũ khúc Bình Ngô và vũ khúc Vạn Quốc Lai Triều … cho ta thấy ảnh hưởng lung tung … mà điều đáng buồn là ảnh hưởng ngoại thì nhiều … mà yếu tố Việt lại ít !!!

    Trước đây ông Hoàng Thi Thơ có xây dựng một số vũ khúc , nhưng số người hưởng ứng làm theo cũng như khán giả không mặn mà lắm ! Không biết dân Việt mình có khoái khẩu cái bộ môn này không ???

    Mắc cười là sau năm 1975 có một số biên đạo múa ( từ mới của Bắc Kỳ ) xây dựng những vũ khúc không giống ai (!) Người ta làm một số động tác rồi … đi bộ… sắp xếp lại đội hình … để diễn chuỗi động tác tiếp theo … chứ chẳng theo nhịp trống gì cả ! sắp xếp kiểu này … thí chẳng có truyền thống … chẳng có ngoại nhập … chẳng có lai căng … !!!

Cho nên tôi rất đồng ý với Lê Đình Chơn Tâm là Việt Tộc không có bộ môn múa !!!

    Tôi viết bài này cho Lê Đình Chơn Tâm , người học trò tôi đặc biệt quý mến .

                                                                                     Chân Diên Mục