Thái Thuận ( 1440?) tự là Nghiã Hoà, hiệu là Lục Khê, người làng Liễu
Lâm,tỉnh Bắc Ninh, đậu tiến sĩ năm 1475( niên hiệu Hồng Đức thứ 6). Ông
làm quan ở Nội Các Viện hơn 20 năm, sau được bổ làm Tham Chính tỉnh Hải
Dương, đặc cách giữ chức phó nguyên súy hội Tao Đàn.
Sơ xuân
Tam đông quá liễu nhất xuân quy,
Tác noãn đông phong phóng phóng xuy.
Băng tuyết đống ngân phô thuỷ diện,
Kiền khôn sinh ý thượng lâm chi.
Liễu hoàn cựu lục oanh do tĩnh,
Đào thí tân hồng điệp vị tri.
Nhật mộ hương quan hồi thủ vọng,
Thảo tâm du tử bất thăng bi.
Sơ Xuân
Đông qua, xuân lại trở về đây,
Trải ấm từng cơn gió nhẹ bay.
Ngấn tuyết băng lưa dờn dợn sóng,
Đức kiền khôn rãi đượm đà cây.
Xanh xưa nhuộm liễu oanh còn nín,
Hồng mới tô đào bướm chửa hay.
Ngoảnh lại quê hương trời xẩm tối,
Ngậm ngùi tấc cỏ dễ mà khuây!
Quách Tấn
***
Hoạ với Quách Tấn:
1/ Xuân Sớm
Đông đã tàn, Xuân trở lại đây
Chan hoà khí ấm gió bay bay.
Tuyết phô băng giá vờn vờn nước
Mầm ẩn Đất Trời trổi trổi cây.
Tơ liễu non xanh oanh chửa hót,
Đào hồng hàm tiếu bướm chưa hay.
Ngoảnh nhìn quê cũ hoàng hôn xuống,
Tấc cỏ hương lòng dạ khó khuây.
2/
Đông đã tàn Xuân về lấp ló,
Ấm chan hoà quyện gió hây hây.
Tuyết băng sóng gợn lớp dầy,
Đất Trời mầm sống trổi đầy rừng xanh.
Liễu non tơ yến oanh chưa hót,
He hé đào bướm biếng chưa hay.
Chiều nhìn quê cũ xa xăm
Niềm thương tấc cỏ lệ đằm khôn khuây.
Mailoc
01-26-18
***
Xuân Sớm
Đông đã qua rồi, xuân lại sang
Gió lùa hơi ấm trải mênh mang
Tuyết băng tan chảy, dòng lai láng
Chồi nụ bừng tươi, nhựa ứa tràn
Liễu đã ngời xanh, oanh chửa hót
Đào đà ửng đỏ, bướm chưa màng
Ngoái nhìn quê cũ trong chiều muộn
Tâm sự bời bời mãi chứa chan.
Phương Hà
***
1. Bản chữ Hán cổ bài thơ SƠ XUÂN của THÁI THUẬN :
初春 SƠ XUÂN
三冬過了一春歸， Tam đông qúa liễu nhất xuân qui,
乍暖東風放放吹。 Sạ noãn đông phong phóng phóng xuy.
冰雪凍痕鋪水面， Băng tuyết đống ngân phô thủy diện,
乾坤生意上林枝。 Càn khôn sanh ý thượng lâm chi.
柳還舊綠鶯猶靜， Liễu hoàn cựu lục oanh do tĩnh,
桃試新紅蝶未知。 Đào thí tân hồng điệp vị tri.
日暮鄉關迴首望， Nhật mộ hương quan hồi thủ vọng,
草心遊子不塍悲。 Thảo tâm du tử bất thăng bi !
蔡順 Thái Thuận
2. CHÚ THÍCH:
SƠ XUÂN : Mới bắt đầu mùa xuân, là Chớm Xuân, là Đầu Xuân.
TAM ĐÔNG : Chỉ 3 tháng của mùa đông.
SẠ NOÃN : SẠ 乍 là Bất chợt, Bỗng nhiên, Mới vừa. SẠ NOÃN là Chợt ấm lên
NGÂN 痕 : là Vết sẹo, là Dấu vết.
SANH Ý 生意 : là Cái ý sống, cái ý sinh tồn. Sau dùng rộng ra chỉ Sự làm ăn buôn bán của con người để kiếm sống.
THẢO TÂM : Nỗi lòng của tấc cỏ.
3. NGHĨA BÀI THƠ :
CHỚM XUÂN
Mùa xuân vừa mới trở về sau ba tháng của mùa đông đã qua đi rồi. Trời chợt ấm lại nên gió xuân từ hướng đông đã hay hẩy thổi đến. Dấu ấn của băng tuyết còn sót lại bày ra trên mặt nước, và ý sống của đất trời đã nẩy mầm trên các cành ngọn của cây rừng. Liễu thì vẫn xanh tốt như xưa, và đào thì đã trổ màu hồng mới nhưng bướm vẫn còn chưa hay biết. Trời chiều quay đầu trông ngóng về phía quê xa, tấc lòng của người con du tử không tránh khỏi nỗi xót xa !
Bài thơ Sơ Xuân của Thái Thuận đọc lên nghe như có âm vang hơi hám của thuở Thịnh Đường, ngay từ câu đầu tiên :
三冬過了一春歸 Tam đông qúa liễu nhất xuân quy.
Từ " Tam đông " làm ta nhớ đến từ " Tam xuân " trong 2 câu trong bài " Du Tử Ngâm " của Mạnh Giao đời Đường là:
誰言寸草心， Thuỳ ngôn thốn thảo tâm,
報得三春暉. Báo đắc Tam Xuân huy.mà cụ Nguyễn Du đã thoát dịch rất hay là:
" Liều đem tấc cỏ quyết đền ba xuân "
Ta thấy từ " Thảo Tâm Du Tử " : Tấc lòng của người con du tử, lại được Thái Thuận sử dung ở câu cuối :
草心遊子不塍悲。 Thảo tâm du tử bất thăng bi ! (Tấm lòng như tấc cỏ của người con du tử không tránh khỏi buồn thương ray rức )...
và nhất là câu:
日暮鄉關迴首望， Nhật mộ hương quan hồi thủ vọng,
Tam đông quá liễu nhất xuân quy,
Tác noãn đông phong phóng phóng xuy.
Băng tuyết đống ngân phô thuỷ diện,
Kiền khôn sinh ý thượng lâm chi.
Liễu hoàn cựu lục oanh do tĩnh,
Đào thí tân hồng điệp vị tri.
Nhật mộ hương quan hồi thủ vọng,
Thảo tâm du tử bất thăng bi.
Sơ Xuân
Đông qua, xuân lại trở về đây,
Trải ấm từng cơn gió nhẹ bay.
Ngấn tuyết băng lưa dờn dợn sóng,
Đức kiền khôn rãi đượm đà cây.
Xanh xưa nhuộm liễu oanh còn nín,
Hồng mới tô đào bướm chửa hay.
Ngoảnh lại quê hương trời xẩm tối,
Ngậm ngùi tấc cỏ dễ mà khuây!
Quách Tấn
***
Hoạ với Quách Tấn:
1/ Xuân Sớm
Đông đã tàn, Xuân trở lại đây
Chan hoà khí ấm gió bay bay.
Tuyết phô băng giá vờn vờn nước
Mầm ẩn Đất Trời trổi trổi cây.
Tơ liễu non xanh oanh chửa hót,
Đào hồng hàm tiếu bướm chưa hay.
Ngoảnh nhìn quê cũ hoàng hôn xuống,
Tấc cỏ hương lòng dạ khó khuây.
2/
Đông đã tàn Xuân về lấp ló,
Ấm chan hoà quyện gió hây hây.
Tuyết băng sóng gợn lớp dầy,
Đất Trời mầm sống trổi đầy rừng xanh.
Liễu non tơ yến oanh chưa hót,
He hé đào bướm biếng chưa hay.
Chiều nhìn quê cũ xa xăm
Niềm thương tấc cỏ lệ đằm khôn khuây.
Mailoc
01-26-18
***
Xuân Sớm
Đông đã qua rồi, xuân lại sang
Gió lùa hơi ấm trải mênh mang
Tuyết băng tan chảy, dòng lai láng
Chồi nụ bừng tươi, nhựa ứa tràn
Liễu đã ngời xanh, oanh chửa hót
Đào đà ửng đỏ, bướm chưa màng
Ngoái nhìn quê cũ trong chiều muộn
Tâm sự bời bời mãi chứa chan.
Phương Hà
***
1. Bản chữ Hán cổ bài thơ SƠ XUÂN của THÁI THUẬN :
初春 SƠ XUÂN
三冬過了一春歸， Tam đông qúa liễu nhất xuân qui,
乍暖東風放放吹。 Sạ noãn đông phong phóng phóng xuy.
冰雪凍痕鋪水面， Băng tuyết đống ngân phô thủy diện,
乾坤生意上林枝。 Càn khôn sanh ý thượng lâm chi.
柳還舊綠鶯猶靜， Liễu hoàn cựu lục oanh do tĩnh,
桃試新紅蝶未知。 Đào thí tân hồng điệp vị tri.
日暮鄉關迴首望， Nhật mộ hương quan hồi thủ vọng,
草心遊子不塍悲。 Thảo tâm du tử bất thăng bi !
蔡順 Thái Thuận
2. CHÚ THÍCH:
SƠ XUÂN : Mới bắt đầu mùa xuân, là Chớm Xuân, là Đầu Xuân.
TAM ĐÔNG : Chỉ 3 tháng của mùa đông.
SẠ NOÃN : SẠ 乍 là Bất chợt, Bỗng nhiên, Mới vừa. SẠ NOÃN là Chợt ấm lên
NGÂN 痕 : là Vết sẹo, là Dấu vết.
SANH Ý 生意 : là Cái ý sống, cái ý sinh tồn. Sau dùng rộng ra chỉ Sự làm ăn buôn bán của con người để kiếm sống.
THẢO TÂM : Nỗi lòng của tấc cỏ.
3. NGHĨA BÀI THƠ :
CHỚM XUÂN
Mùa xuân vừa mới trở về sau ba tháng của mùa đông đã qua đi rồi. Trời chợt ấm lại nên gió xuân từ hướng đông đã hay hẩy thổi đến. Dấu ấn của băng tuyết còn sót lại bày ra trên mặt nước, và ý sống của đất trời đã nẩy mầm trên các cành ngọn của cây rừng. Liễu thì vẫn xanh tốt như xưa, và đào thì đã trổ màu hồng mới nhưng bướm vẫn còn chưa hay biết. Trời chiều quay đầu trông ngóng về phía quê xa, tấc lòng của người con du tử không tránh khỏi nỗi xót xa !
Bài thơ Sơ Xuân của Thái Thuận đọc lên nghe như có âm vang hơi hám của thuở Thịnh Đường, ngay từ câu đầu tiên :
三冬過了一春歸 Tam đông qúa liễu nhất xuân quy.
Từ " Tam đông " làm ta nhớ đến từ " Tam xuân " trong 2 câu trong bài " Du Tử Ngâm " của Mạnh Giao đời Đường là:
誰言寸草心， Thuỳ ngôn thốn thảo tâm,
報得三春暉. Báo đắc Tam Xuân huy.mà cụ Nguyễn Du đã thoát dịch rất hay là:
" Liều đem tấc cỏ quyết đền ba xuân "
Ta thấy từ " Thảo Tâm Du Tử " : Tấc lòng của người con du tử, lại được Thái Thuận sử dung ở câu cuối :
草心遊子不塍悲。 Thảo tâm du tử bất thăng bi ! (Tấm lòng như tấc cỏ của người con du tử không tránh khỏi buồn thương ray rức )...
và nhất là câu:
日暮鄉關迴首望， Nhật mộ hương quan hồi thủ vọng,
lại làm cho ta nhớ đến 2 câu thơ của Thôi Hiệu trong bài Hoàng Hạc Lâu là:
日暮鄉關何處是？ Nhật mộ hương quan hà xứ thị
煙波江上使人愁。 Yên ba giang thượng sử nhân sầu.
... mà Tản Đà đã dịch rất hay là :
日暮鄉關何處是？ Nhật mộ hương quan hà xứ thị
煙波江上使人愁。 Yên ba giang thượng sử nhân sầu.
... mà Tản Đà đã dịch rất hay là :
Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai !
4. DIỄN NÔM:
CHỚM XUÂN
Ba tháng đông qua xuân lại thay,
Gió xuân hây hẩy ấm lòng ai.
Dấu tàn băng tuyết in dòng nước,
Chồi mới đất trời biếc ngọn cây.
Liễu đã xanh om oanh vắng tiếng,
Đào đà đỏ nụ bướm chưa hay.
Quay nhìn quê cũ khi chiều xuống,
Du tử bồi hồi mắt lệ cay !
Lục bát:
Đông qua nay lại chớm xuân,
Khí trời chợt ấm gió đông lào xào.
Nước trôi băng tuyết dạo nào,
Rừng cây nẩy lộc chồi cao xanh cành.
Liễu buồn oanh hãy vắng tanh,
Đào buồn vắng bướm cành xanh ửng hồng.
Trời chiều quê cũ vời trông,
Bồi hồi du tử chạnh lòng xót xa !
Đỗ Chiêu Đức
***
Chớm Xuân
Đông đã qua,nàng Xuân lại đến
Gió chợt lùa hơi ấm đà sang
Nước làm tan chảy tuyết bang
Cây xanh nẩy lộc ,nhựa tràn chồi non
Oanh biếng hót,ngời xanh ngọn liễu
Bướm buồn bay,ửng đỏ cành đào
Nhìn quê dạ kiến nôn nao
Bời bời tâm sự cuộn trào khôn khuây
songquang
***
Chớm Xuân
Xuân về để tiễn đông đi
Chợt nghe tiếng gió thầm thì nhẹ đưa
Băng trên mặt nước dần thưa
Trên cành sức sống cũng vừa hiện ra
Oanh lặng lẽ liễu mượt mà
Bướm nào hay biết đào hoa tươi hồng
Ngoảnh về quê cũ mòn trông
Đứa con xa xứ tấc lòng khó khuây.
Quên Đi
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét