Lương Châu Từ - Vương Hàn

Lương Châu Từ , bài thơ Tứ Tuyệt được xem là hay nhất trong dòng thơ Biên Tái. Tại sao?

Đường thi Tứ tuyệt thường hàm xúc những quan niệm về nhân sinh quan và vũ trụ quan của các thi nhân bấy giờ. Lương Châu Từ của Vương Hàn cũng thế.

Từ xưa, người Tàu luôn có chiến tranh, lấn chiếm qua lại với các nước phía Tây, Tây Bắc là Thổ Phồn và Hồ.

ChúngTa cùng thưởng thức một tuyệt tác của Vương Hàn

涼 州 詞 (*)                  Lương Châu Từ
              王 翰                                Vương Hàn

葡萄美酒夜光杯，    Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi,
欲飲琵琶馬上催。    Dục ẩm tì bà mã thượng thôi.
醉臥沙場君莫笑，    Tuý ngoạ sa trường quân mạc tiếu,
古來征戰幾人回。    Cổ lai chinh chiến kỉ nhân hồi

Dịch Nghĩa : Khúc Hát Dương Châu

Rượu nho rót vào chén ngọc Dạ quang

Muốn uống nhưng tiếng đàn tỳ bà thúc dục mau lên ngựa

Có say rượu nằm nơi chiến trường thì đừng ai cười

Từ xưa tới nay đi đánh trận có mấy người quay trở lại

(*) Ghi Chú:  Từ (词)  : là một thể văn, có từ đời Đường, hưng thịnh thời nhà Tống, biến thể từ nhạc phủ xưa, câu dài ngắn không nhất định. Còn gọi là trường đoản cú 長短句, thi dư 詩餘 . Như: Đường thi Tống từ

Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi

Giục ẩm tỳ bà mã thượng thôi

Tuý ngoạ sa trường quân mạc tiếu

Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi

Từ hai câu đầu, chúng ta thấy rỏ ràng sự tương phản ngầm nói lên sự đối chọi của các Vương Triều người Hán và Tây Vực, qua sự thể hiện một câu tĩnh và một câu động. Nhưng cũng chính hai câu bày đã nói lên sự mong muốn sống chung hoà bình giữa hai dân tộc, ví như rượu Bồ Đào, rượu của Hồ phải uống bằng chén dạ quang của Hán mới tăng thêm cảm giác (trong truyện Tiếu Ngạo Giang Hồ , Kim Dung  trình bày cách uống rượu bồ đào phải dùng chén dạ quang, qua việc Tổ thiên Thu cố lừa  Lệnh Hồ Xung  uống thuốc chữa bệnh, để lấy lòng thánh nữ Doanh Doanh cũng dựa vào bài thơ này...)

Hai câu cuối, nói lên sự tàn bạo của chiến tranh, tại sao không thể dùng rượu thay cho binh khí, để không còn chết chóc đau thương.

Bản diễn dịch chữ  Nôm đầu tiên ở nước ta :

Chữ Quốc ngữ:

          Rượu đào vơi chén pha lê,

Ngập ngừng hầu uống đàn kề bên tai

        Sa trường say ngã chớ cười,

  Xưa nay chiến địa mấy ai đặng về.

Các Bài Thơ Dịch:

   Câu Hát Lương Châu 

                   1

Dạ quang chén ngọc rượu bồ đào

Muốn uống tỳ bà giục ngựa mau

Say nằm trận địa đừng cười bạn

Chinh chiến xưa nay sống được bao

                          2

         Bồ Đào đầy chén Dạ Quang

Uống nhanh ngựa sẵn giục vang đàn Tỳ

        Sa trường rượu ngấm nằm lì

    Bao đời chinh chiến có đi khó về.

                              Quên Đi

***

       Bài Hát Lương Châu

Rượu vang rót vội chén pha-lê,
Giục giã tì bà giọng tỉ tê.
Say khước sa trường nàng chớ nhạo,
Xưa nay chinh chiến mấy ai về ?!

      Lục bát :
Bồ đào rót chén dạ quang,
Tì bà giục giã sa tràng tiến ngay.
Chớ cười chiến địa ta say,
Xưa nay chinh chiến mấy ai trở về ?!

                        Đỗ Chiêu Đức.

***

    Lương Châu Từ

(1) 

Chén ngọc bồ đào sắc đỏ gay ,

Tỳ bà giục giã thắng yên ngay .

Say lăn chiến địa người đừng mỉa ,

Kim cổ sa trường sống sót ai  ?

(2).           

Chén ngọc rượu bồ tràn óng ánh ,

Tiếng tì đã giục thắng yên ngay .

Sa trường chớ nhạo khướt say ,

Xưa nay chiến trận mấy ai quay về ? 

                          Mailoc

***

 Bồ Đào Mỹ Tửu: Rượu Ngon

1

Uống cạn rượu đào ngon chén ngọc,

Tỳ bà báo hiệu thúc quân ra.

Lỡ say trận mạc em đừng nhạo,

Đánh giặc xưa nay chẳng viếng nhà !

                     

2

Rượu ngon chén ngọc uống, vua ban

Hiệu lệnh tỳ bà thắng ngựa ngang

Chiến địa say mèm ai chế nhạo

Xưa nay đánh giặc chết sa tràng

                 Mai Xuân Thanh

         Ngày 25 tháng 04 năm 2015

***

          Lương Châu Từ

Chén ngọc, rượu đào, chửa thấm môi ,

Tỳ Bà đã giục lên đường rồi .

Say nằm chiến địa ai cười trách ,

Đã mấy người về trọn cuộc chơi .

                       PKT 04/25/2015

***

    Khúc Hát Ở Lương Châu

Toan rót rượu thêm vào chén ngọc

Đã nghe tiếng nhạc thúc ra quân

Chiến trường say ngã, xin đừng nhạo

Lạc giữa binh đao, ai vẹn thân ?

                 Phương Hà phỏng dịch

***

    Khúc Hát Lương Châu

Chén rượu bồ đào uống cạn đi!

Tiếng đàn xung trận đã tung hê

Nằm giữa sa trường say chớ nhạo

Xưa nay chinh chiến mấy ai về!

                 Nguyễn Đắc Thắng

                          20150426

***

                  Bồ Đào Mỹ Tửu

           Quan hà cạn chén bồ đào
Chưa vơi đàn giục ngựa mau lên đường
        Trách chi say chốn sa trường
Binh đao chinh chiến có nhường mấy ai
                                       Kim Oanh