Hoàng Hạc Lâu Văn Địch - Lý Bạch

Thân gửi Hoàng Hạc Lâu Văn Địch của Lý Bạch để chia sẻ với mọi người , tiếng sáo ngọc nghe được sáng nay , thổi từ lầu Hoàng Hạc ngày nào. Cầu chúc an lành. PKT 04/25/2014 

 黄 鹤 楼 闻 笛
                李白

一为迁客去长沙
西望长安不见家
黄鹤楼中吹玉笛
江城五月落梅花

Hoàng Hạc Lâu Văn Địch

                     Lý Bạch (701 - 762)

Nhất vi thiên khách khứ Trường Sa
Tây vọng Trường An bất kiến gia
Hoàng Hạc lâu trung xuy ngọc địch
Giang Thành ngũ nguyệt lạc mai hoa

Dịch Xuôi : Nghe Sáo Ở Lầu Hoàng Hạc
PKT 04/25/2014

Làm quan bị giáng đầy đi Trường Sa
Dõi nhìn về phía tây Trường An không thấy nhà đâu cả
Nghe tiếng sáo ngọc thổi ở trong lầu Hoàng Hạc
Tưởng như nghe tiếng hoa mai nở vào tháng 5 rụng ở Giang Thành 

Chú Thích :

1) Bài Hoàng Hạc Lâu Văn Địch còn có tựa đề là Đề Bắc Tạ Bi (Đề Bia Bắc Tạ) hay còn có một tưa đề khác nữa là Dữ Sử Lang Trung Ẩm Thính Hoàng Hạc Lâu Thượng Xuy Địch (Cùng Sử Lang Trung Uống Rượu Nghe Sáo Thổi Trên Lầu Hoàng Hạc ).

(2) Lầu Hoàng Hạc , trên ghềnh đá Hoàng Hộc , bên dòng Trường Giang , phía tây nam huyện Vũ Xương , tỉnh Hồ Bắc. Tương truyền, xưa có một người tiên cỡi con hạc vàng từ nơi này bay đi mất. Nay là một danh thắng, nổi tiếng qua bài thơ Hoàng Hạc Lâu của Thôi Hiệu,đời Đường. Thi Tiên Lý Bạch ,một lần đến thăm , sau khi đọc bài Hoàng Hạc Lâu của Thôi Hiệu , đã viết : "Nhãn tiền hữu cảnh đạo bất đắc/ Thôi Hiệu đề thi tại thượng đầu" (Trước mặt có cảnh nói không được / Thôi Hiệu đã làm bài thơ ở trên lầu rồi ).

(3) Giang Thành thuộc tỉnh Giang Tô. Vùng có hoa mai nở muộn vào tháng 5. Có một đôi câu đối (khuyết danh) về lầu Hoàng Hạc : 
"Hà thời hoàng hạc trùng lai,thả cộng đảo kim tôn , kiêu châu chử thiên niên mậu thảo /
 Đản kiến bạch vân phi khứ , dữ thùy xuy ngọc địch , lạc giang thành ngũ nguyệt mai hoa ".  

Dịch xuôi :  

"Không biết ngày nào hạc vàng trở lại , với bạn chén vàng ,đổ rượu tưới cỏ xanh ngàn năm trên cồn vắn.
 Chỉ thấy lúc này mây trắng bay đi , cùng ai sáo ngọc , thổi rụng mai nở vào tháng 5 ở Giang Thành ".

(4) Lạc Mai Hoa  còn là tên một khúc nhạc sáo , âm điệu thê thiết ,gợi nỗi nhớ nhà.
(5) Trường Sa , nơi Giả Nghị đời nhà Hán bị lưu đầy , nay thuộc huyện Trường Sa, tỉnh Hồ Nam.
(6) Trường An , kinh đô nhà Đường , nay thuộc huyện Trường An , tỉnh Thiểm Tây.

Nghe Sáo Ở Lầu Hoàng Hạc
PKT 04/25/2014

Chút thân biếm đọa nỗi Trường Sa ,
Dõi hướng Trường An chẳng thấy nhà.
Hoàng Hạc, lầu xưa nghe sáo ngọc,
Giang Thành,  mai muộn rụng sông hoa . 

Lời Thêm :  

"Hoàng Hạc lâu trung xuy ngọc địch / Giang Thành ngũ nguyệt lạc mai hoa". 

Tiếng sáo ngọc thổi ở trong lầu Hoàng Hạc "làm rụng" hoa mai nở muộn vào tháng 5 ở Giang Thành. 
Khoảng 100 năm sau , Hứa Hồn (-844-) trong bài Tảo Thu (Thu Sớm) cũng có 2 câu : 
" Hoài Nam nhất diệp lạc / Tự giác Động Đình ba". 
Một chiếc lá rụng ở Hoài Nam "cùng lúc cảm thông" khiến hồ Động Đình gợn sóng . 
Có sự liên hệ nào chăng giữa tiếng sáo thổi và hoa mai rụng , giữa chiếc lá rụng và làn sóng gợn? Có hay không một khoảng cách giữa 2 nơi , và khoảng cách giữa  xưa với nay ?  Lẩm cẩm rồi còn hỏi làm gì nhỉ ? 

Chút thân biếm đọa nỗi đường xa
Dõi bóng chiều hôm chẳng thấy nhà 
Tiếng sáo u buồn trên gác vắng 
Nghe chừng mai rụng tháng ngày qua... 
                                 PKT 04/25/2014
 
***

Dịch Thơ :
 
Nghe Tiếng Sáo Từ Lầu Hoàng Hạc

Trường Sa biếm chức một lần qua
Tây hướng Trường An đâu thấy nhà
Sáo Ngọc nơi lầu Hoàng Hạc vẳng
Xuân tận Giang Thành "Lạc Mai Hoa"
                                               Quên Đi
***

Tiếng Sáo Lầu Xưa

Giáng chức, thân đầy đến chốn xa

Ngoái trông quê cũ, thấy đâu nhà

Xa đưa tiếng sáo trong lầu hạc

Mai nở muôn màng, tơi tả hoa !...

                              Phương Hà